امیدسبزوار

قانونمند از مردم برای مردم ، با تولید محتوای دست اول، نوری بر تاریکی های خبری سبزوار

یک بانوی سبزواری، خیرنمونه کتاب در خراسان رضوی شد

یک بانوی نیک اندیش سبزواری، با  اهدای بیش از 1500 نسخه کتاب به کتابخانه های عمومی شهرستان سبزوار، امسال در ردیف خیرین نمونه کتاب در استان خراسان رضوی قرار گرفت.

به گزارش امید سبزوار عزت رئوفی زاده بعد از فوت همسر مرحومش، زنده یاد علیرضا پوینده که از جانبازان گرانقدر هشت سال دفاع مقدس هم بود، کتابخانه شخصی او را به اداره کتابخانه های عمومی سبزوار واگذار کرد و پس از آن بیش از 1500 جلد کتاب آن مرحوم از مشهد به سبزوار منتقل و در کتابخانه های مختلف این شهر توزیع شد.

ارزش ریالی کتاب های اهدایی از طرف خانواده رئوفی و پوینده 300 میلیون ریال برآورد شده است، اما ارزش معنوی این کار مسلماً بسیار بیشتر بوده و قابل اندازه گیری نیست.

گفتنی است تقدیر از خانم عزت رئوفی به عنوان خیرنمونه کتاب در خراسان رضوی، در واپسین روزهای آبان ماه طی آئینی با حضور معاون فرهنگی، اجتماعی و زیارت استانداری خراسان رضوی، رئیس مرکز تحقیقات فراجا خراسان رضوی، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی، جمعی از مسئولین استانی و شهرستانی و کتابداران و مسئولین کتابخانه های عمومی نهادی و مشارکتی استان در سالن مجتمع فرهنگی آموزشی آفتاب ولایت مشهد، انجام شد.

در دومین تصویر این پست، خانم عزت رئوفی در کنار پدر و مادر مرحوم علیرضا پوینده و فرزندان ایشان مشاهده می شود. 

رسانه امید سبزوار ضمن گرامیداشت یاد شادروان علیرضا پوینده، به خانواده و بازماندگان فرهنگدوست آن مرحوم ادای احترام می کند.

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
امید برومندی

✅آشنایی با سمانه خسروجردی هنرمند گرافیست و تصویرساز سبزواری

🔷هفته گذشته دومین کنگره ملی سربداران در سبزوار و باشتین برگزار شد و از چند روز قبل تا چند روز بعد از این کنگره شاید یک تصویر را بیش از همه تصاویر و نمادهای دیگر این کنگره در خبرها و در تیزرها و در گوشه و کنار شهر دیده باشیم و آن چیزی نیست جز پوستر رسمی که برای این کنگره طراحی شده بود.

🔶طراح پوستر دومین کنگره ملی سربداران سمانه خسروجردی از طراحان و هنرمندان گرافیست و تصویر ساز سبزوار است که تا کنون سابقه طراحی چندین پوستر دیگر را در کارنامه هنری خود دارد والبته در حال حاضر به همراه همسرش آتلیه تخصصی فیلم و عکس اروند را در سبزوار اداره می کند.

🔷تحصیلات سمانه خسروجردی کارشناسی گرافیک است و مواردی که در زیر عنوان می شود بخشی از رزومه کاری اوست:

🔶طراح پوستر های سازمان پسماند در سال ۱۳۹۰

🔷تصویر سازی جلد کتاب‌های کار انتشارات سلام

🔶طراحی جلد کتاب‌های کمک آموزشی انتشارات خط سفید

🔷طراح و تصویر ساز کتاب‌های آموزش شهروندی شهرداری سبزوار ۱۳۹۳

🔶طراح کتابچه جشنواره عکس طعم بیداری

🔷برای آشنایی بیشتر با فعالیت های کاری این بانوی هنرمند سبزواری می توانید به پیج آتلیه عکاسی اروند مراجعه کنید. @arvand_atelier

🌐برای مطالعه اخبار حوزه فرهنگ و  هنر غرب خراسان به کانال ایتای امید سبزوار بپیوندید👇👇👇
https://eitaa.com/omidsabzevar

 

 

 

 

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
امید برومندی

مالک رستوران کاج به عنوان کارآفرین برتر سبزوار شناخته شد / ایجاد 64 شغل در یک رستوران

مالک و مدیر رستوران کاج به عنوان یکی از کارآفرینان برتر سبزوار مورد تقدیر قرار گرفت.

به گزارش امید سبزوار در آیین تجلیل از تعاونی ها و کارآفرینان برتر شهرستان سبزوار که با حضور مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی و نمایندگان غرب خراسان در مجلس شورای اسلامی و تعدادی دیگر از مسئولان شهرستانی در محل فرهنگسرای امام رضای این شهر برگزار شد، تقدیرنامه و تندیس کارآفرین برتر یک سال گذشته سبزوار به احسان دولت آبادی اهدا شد.

مالک رستوران کاج در ارتباط با این موضوع به خبرنگار امید سبزوار گفت: او در سال 1398 این رستوران را تنها با 11 نفر نیروی کاری از مالکان قبلی خریداری کرده و در این مدت با تغییر و تحولاتی که به وجود آورده، نیروهای شاغل در این رستوران را به 64 نفر در سه شیفت کاری رسانیده که همگی دارای بیمه هستند.

دولت آبادی افزود: با راه اندازی مجموعه جدید کاجینو که در ساختمان تازه این رستوران در بولوار چمران این شهرستان در حال ساخت است، تعداد نیروهایی که مستقیماً در این هتل- رستوران و کافی شاپ بزرگ سبزوار به طور مستقیم مشغول به کار می شوند به بیش از 90 نفر خواهد رسید.

وی توضیح داد: هدف ما در مجموعه کاجینو ارتقاء چند درجه ای سطح رستوران داری در غرب خراسان رضوی است به طوری که سبزوار بتواند به یکی از مقاصد شمال شرق ایران برای گردشگری غذا تبدیل شود. 

دولت آبادی همچنین گفت: اعتقاد بنده و سایر همکارانم در تیم مدیریت کاجینو بر این است که برای تحقق اهداف کاری که مد نظر داریم، اولین اصل داشتن کارمندانی با نشاط، حرفه ای و علاقه مند به کار است و به همین خاطر سعی ما بر این است که برای همه نیروهای شاغل در کاج شرایط رفاهی نظیر حقوق مکفی و بیمه و نیز بهداشت روانی محیط کار فراهم باشد و بدین ترتیب ما نه فقط یک کسب و کار بلکه یک خانواده را فراهم آورده ایم که هم مدیران و هم نیروهای کاری آن مرتباً در حال رشد و ارتقاء فردی و گروهی هستند.

وی با بیان اینکه در فازهای جدید کاریمان با در اختیار گرفتن مجموعه پردیسان در دانشگاه حکیم سبزواری و رستوران هتل جهانگردی سبزوار، دامنه فعالیت های گروه کاجینو گسترش می یابد، گفت: در مسیر این توسعه شغلی نیازمند استخدام نیروهای بیشتری هستیم و خوشحالم که با همراهی همکاران و دوستان پرتلاشم در زمینه اشتغالزایی و ارتقاء کیفیت رستوران داری در غرب خراسان توانسته ام قدم های موثری بردارم.
 

 

 

 

 

 

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
امید برومندی

سبزوار در شبکه پروازی شرکت هواپیمایی آتا قرار گرفت

شرکت هواپیمایی آتا فرودگاه سبزوار را در نقشه شبکه پرواز های داخلی خود قرار داد.

به گزارش امید سبزوار این شرکت در حال حاضر به 19 شهر داخل ایران که عمدتاً مراکز استان ها هستند پرواز دارد و و از دوم آذرماه ماه جاری پنجشنبه هر هفته یک پرواز رفت و برگشت بین سبزوار و تهران را در برنامه خود قرار داده است.

در سالهای فعالیت فرودگاه سبزوار تا کنون شرکت های هواپیمایی آسمان، ایران ایر(هما)، ماهان، آتا، تابان و سپهران در این دومین فرودگاه استان خراسان رضوی فعالیت داشته اند.

در حال حاضر خراسان رضوی 3 فرودگاه مسافری در شهرهای مشهد، سبزوار و گناباد دارد. شهرستان سرخس نیز فرودگاهی دارد که متعلق به آستان قدس رضوی است اما در حال حاضر فاقد فعالیت است.

 

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
امید برومندی

گزارش دکتر یعقوب تابش از دو روز برگزاری بخش علمی دومین کنگره ملی سربداران

دکتر یعقوب تابش دبیراجرایی بخش علمی دومین کنگره ملی سربداران گزارشی از برنامه های اجرا شده در دانشگاه حکیم سبزواری را به شرح زیر منتشر کرده است:

بخش علمی همایش  با حضور اندیشمندان و پژوهشگران دانشگاه های مطرح کشور طی دو روز، دوم و سوم آذرماه 1402 در تالار همایش های بین المللی بیهقی در دانشگاه حکیم سبزواری برگزار شد.

در روز اول همایش از ساعت ۱۳:۳۰ تا ۱۶:۴۵ دو نشست برگزار و در هرکدام پنج تا شش مقاله ارائه شد و ارائه دهندگان به پرسش‌های مطرح شده از سوی حاضرین پاسخ دادند و سپس اساتید، میهمانان ویژه و دانشجویان برای شرکت در بخش آیینی کنگره، رهسپار روستای باشتین خاستگاه قیام سربداران شدند.

روز دوم همایش نیز صبح جمعه سوم آذرماه از ساعت ۸:۱۵ تا ۱۱:۳۰ در قالب دو نشست برگزار شد. در نشست اول شش مقاله  ارایه و در نشست بعدی چهار ایده در مورد مطالعات سربداران شناسی مطرح گردید و در پایان دکتر الویری دبیر محترم علمی همایش ضمن جمع بندی مقالات و ایده های مطرح شده در چهار نشست، سخنان مفصل و ارزشمندی جهت توسعه‌ی شناخت تاریخ سربداران و  فرهنگ سربداری ایراد نمودند.

در ادامه شرکت کنندگان در نشست ها پس از ادای نماز در مهدیه دانشگاه از موزه دانشگاه حکیم سبزواری  دیدن کردند.

گفتنی است در جریان برگزاری دو روزه بخش علمی کنگره سربداران، از کتاب زیست اجتماعی مردم سبزوار در پرتو آموزه های اهل بیت تا قرن نهم هجری به قلم دکتر فرشته کوشکی و نیز از مجموعه مقالات کنگره سربداران به کوشش دکتر محسن الویری نیز رونمایی شد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
امید برومندی

علی بشیری کتابدار سبزواری، کتابدار برگزیده نابینایان استان شد

علی بشیری مسئول بخش نابینایان کتابخانه حاج ملاهادی سبزواری در هفته کتاب و کتابخوانی 1402 که در آخرین روزهای آبان ماه جشن گرفته شد، به عنوان کتابدار برگزیده نابینایان در سطح استان خراسان رضوی مورد تقدیر قرار گرفت.

او در مدت حضورش در بخش نابینایان کتابخانه حاج ملاهادی سبزواری طرح «صدایت را اهدا کن» را با جدیت پیش برده و تا کنون موفق شده با جذب همکاری شماری از خیرین سبزواری زمینه گویاسازی 357  کتاب عمدتاً درسی را که مورد نیاز دانش آموزان و دانشجویان نابینا بوده است، فراهم آورد.

با همت بشیری و حمایت اداره کتابخانه های عمومی شهرستان سبزوار، بخش نابینایان کتابخانه حاج ملاهادی سبزواری در حال حاضر جزء 5 کتابخانه نابینایان فعال  در زمینه تولید محتوا و گویا سازی از میان 64 بخش نابینایان کل کشور است.

گفتنی است بخش نابینایان کتابخانه حاج ملاهادی سبزواری که خدمات خود را فقط به سبزوار محدود نکرده و به چندین شهرستان و  استان در شرق کشور خدمت رسانی می کند، در دو بخش اهدای صدا برای قرائت کتاب های مورد نیاز نابینایان و نیز اهدای کمک های مالی برای تنظیم و تدوین و آماده سازی کتاب های صوتی ضبط شده، پذیرای خیران نیک اندیش سبزواری و خیران کتاب از سایر نقاط کشور است.  
 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
امید برومندی

دوم آذر زادروز دکتر علی شریعتی که خود را علی سربداری می نامید

دوم آذرماه زادروز دکتر علی شریعتی فرزند شایسته دیار سربداران است که وقتی در دوره مبارزات سیاسی و فرهنگی اش مجبور شد بعضی کتاب هایش را با نام مستعار منتشر کند، نام علی سربداری و علی سبزوار زاده را برای خود بر گزید.

اگرچه اندیشه های شریعتی امروز منتقدانی هم پیدا کرده است، اما او بی شک از بزرگترین نظریه پردازان و معلمان صاحب فکر در دوره معاصر بود که توانست با قلم خود و بیان خود در میان جوانان هم عصر خود جریان سازی کند به طوریکه بی جهت نیست اگر او را از بزرگترین اندیشه ورزان و نظریه پردازان عرصه آزادی خواهی، عدالت جویی و خودشناسی و اسلام پژوهی نوین در سده گذشته شمسی (قرن بیست میلادی) دانست که تاثیر اندیشه هایش فقط به مرزهای ایران محدود باقی نماند بلکه به سایر کشورهای اسلامی هم راه پیدا کرد.

اکنون نیز با وجود گذشت نزدیک به نیم قرن از وفات شریعتی، کتاب ها و آثار فکری او هنوز طرفداران زیادی دارد و حتی نقدهایی که به آن وارد می آید، بیانگر زنده بودن و جاری و اثرگذار بودن اندیشه های شریعتی در بخش هایی از جامعه است. 

شریعتی به جز اندیشه ورزی و تئوری پردازی های سیاسی ، اجتماعی و تاریخی، یک نویسنده قهار هم بود که آثار او را از این جهت نیز حائز اهمیت می کنند. خصوصا کتابی نظیر کویریات دکتر شریعتی مزین به متن هایی است که قدرت بالای قلم او در نثر فارسی را نشان می دهد و برخی حتی بر آنند که اگرچه شریعتی ادعای شاعری نداشته اما مانند دیگر همشهری بزرگ خود ابوالفضل بیهقی، بسیاری از متون نثر شریعتی، قابلیت خوانده شدن به صورت شعر سپید و شعر نو امروزی را دارد.

امروز در 2 آذر 1402 که منطقه غرب خراسان مشغول برگزاری دومین کنگره ملی قیام سربداران است، به جاست که از این فرزند شایسته دیار سربداران نیز در زادروزش به نیکی یاد کنیم.

چند سال قبل مجله اینترنتی اسرارنامه اینفوگرافی قابل توجهی از زندگی و آثار دکتر شریعتی تهیه کرد که اکنون به همین مناسبت به بازنشر آن و نیز به بازنشر برخی کتاب های دکتر شریعتی با نام مستعار می پردازیم:

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
امید برومندی

معرفی هنرمندان نمایش آیینی سربداران و نگاهی به پشت صحنه تمرینات

ابوالفضل طبسی کارگردان و هنرمند برجسته تئاتر سبزوار به انتشار تصاویری از لحظات تمرین و پشت صحنه تعدادی از هنرمندان نمایش آیینی سربداران پرداخته است. 

به گزارش امید در چند هفته اخیر بیش از ۳۰ هنرمند تئاتر و موسیقی محلی سبزوار در تمریناتی تنگاتنگ به کارگردانی ابوالفضل طبسی در حال اماده کردن خود برای اجرای رسم آیین حماسی سربداران به مناسبت دومین کنگره ملی سربداران بوده اند.

این نمایش که با هدف بازآفرینی چند آیین محلی غرب خراسان در یک خط داستانی واحد تدارک دیده شده است، قرار است همزمان با برگزاری کنگره سربداران در روستای باشتین اجرا شود.

هنرمندانی که در ساخت این نمایش مشارکت دارند، به شرح زیرند:

گروه نمایش آیینی سربداران

نویسنده و کارگردان: ابوالفضل طبسی 

دستیار کارگردان: شهربانو حسینی

کارگردان هنری کنگره: استاد حسین شمس آبادی 

بازیگران:
آقایان:
افشین کاشمری
ابوذر ایزی
امیر حسین ایزدی
رضا حکم آبادی
امیر حسین مومنی 
احسان مومنی
حسام الدین طبسی
مرتضی طبسی
مجتبی طبسی
آقای چشمی
مجید مومنی
محمد باشتنی
امین باشتنی 
یونس طبسی
سجاد طبسی
مهدی باشتنی
علی باشتنی 
حسین باشتنی
امین باشتنی
محمد باشتنی
رضا انتظامی 
ابوالفضل انتظامی 
پوریا حارث آبادی 
و خانمها:
زهرا شمس آبادی 
رفعت طبسی
زینب مزینانی

نوازندگان:
حسین رفیعی
جواد مسکنی
علی اکبر مسکنی
امید رضایی 
محسن گرایلی

هماهنگی:
جعفر باشتنی 
علی باشتنی

 

 

 

 

 

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
امید برومندی

پیام آیت الله نوری همدانی به دومین کنگره ملی سربداران تاریخ و فرهنگ مردم سبزوار را ستود

🔷متن کامل پیام مرجع عالیقدر حضرت آیت اللّه العظمی نوری همدانی «مدظله العالی»به کنگره سربداران شهر سبزوار

🔶بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

🔷الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ الصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَی سَیِّدِنا وَ نَبِیِّنَا أَبِی ‌الْقَاسِمِ المصطفی مُحَمَّد وَ عَلَی أهلِ بَیتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ سیَّما بَقیَّهَ اللهِ فِی الأرَضینَ.

🔶با سلام و تحیت به آن مجمع محترم

🔷مردم سبزوار از گذشته دارای جایگاه تاریخی بوده‌اند و خدمات فراوانی به تشیع کرده‌اند و با تربیت علماء بزرگ و دانشمندان نامور در ترویج علم و فرهنگ و ادب اثرگذار بوده و در همین مسیر در ترویج فرهنگ اهل بیت (علیهم السلام) نیز موفقیت کسب کرده‌اند. 

🔶موضوع سربداران علاوه بر اینکه یک موضوع مهم در تاریخ شیعه می‌باشد شعار این جنبش عظیم یک موضوع مهم‌تر است. شعاری که بر گرفته از فرهنگ اهل بیت (علیهم السلام) است و در میان پیروان واقعی آن نیز به عنوان یک اصل ارزنده مورد توجه می‌باشد و آن اصل ظلم‌ستیزی و زیر بار ذلّت نرفتن و عزّت‌طلبی  است.

🔷عزّت‌طلبی یک اصل قرآنی است که دوری از آن زمینه‌ساز ذلّت و خواری فرد و جامعه را در پی خواهد داشت. زمانی که ذلّت آمد، شرافت انسان از بین خواهد رفت و در این موقعیّت است که سقوط فراهم خواهد شد. بر این اساس عزّت از آن خدا و رسول او و بندگان مطیع پروردگار است. « مَنْ کانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعاً » و مردم سبزوار پیشگام در این موضوع، و زمینه آنچنان در منطقه مهیا بوده است که مرحوم شهید رساله عملیه را برای آن دیار اهداء کرد. و این فرهنگ تا به امروز نیز ادامه دارد و این مردم مجاهد همچنان با همان تفکر ارزشمند، مسیر خود را ادامه می‌دهند. و پای انقلاب و عزّت‌طلبی و ظلم‌ستیزی ایستاده‌اند. جا دارد ضمن تکریم خدمات ارزشمند علماء و فرهیختگان در طول تاریخ آن دیار کهن، یاد و خاطره شهداء را نیز گرامی‌ بداریم. که در دوران انقلاب شکوهمند اسلامیِ امام و بعد از آن، دوران دفاع مقدس و تا به امروز در دفاع از امنیت و اندیشه‌های امام و حمایت از رهبر معظم انقلاب درخشیدند.

🔶در پایان از همه برگزارکنندگان این همایش خصوصاً حضرت مستطاب حجة الاسلام والمسلمین مقیسه امام جمعه محترم تشکر و قدردانی می‌نمایم.

🔷حسین نوری همدانی
24 آبان 1402

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
امید برومندی

سربداران یک فرهنگ است/ مغولان مقهور فرهنگ سربداران شدند نه شمشیر آن ها

گزارشگر: حمید دلاوری هروی

گفتگو با محمد عبدالله‌زاده ثانی پژوهشگر تاریخ و میراث فرهنگی

جریان سربداران یک فرهنگ است. فرهنگ پهلوانی و جوانمردی فرهنگی که آموخته بود چگونه با دیپلماسی و صلح مانع ظلم و ستم شود. با بیان این گزاره در واقع  مغولان در مقابل شمشیر سربداران شکست  نخورند بلکه مقهور فرهنگی شدند که  متاثر از فرهنگ غنی ایرانی اسلامی بود.
 

جرقه های آغاز یک قیام

پنج تن از ایلچیان طغای تیمور خان برای گرفتن مالیات به روستای باشتین ناحیه سبزوار بیهق می‌روند و در منزل حسن حمزه و حسین حمزه از صاحبخانه علاوه  بر مالیات تقاضای شراب و شاهد (زن) می‌کنند پسران حمزه می‌گویند شراب برایتان مهیا می‌کنیم ولی از ارائه شاهد (زن)معذوریم. 

ایلچیان تقاضای ناموس خانه را می‌کنند و پسران حمزه برآشفته می‌شوند و می‌گویند "سر بدار بدهیم بهتر از آن است که تن به خواری و ذلت دهیم" لذا ایلچیان را می‌کشند و اجساد آنها را در بیرون از روستا می‌اندازند پسران حمزه متاثر از آموزه‌های فرهنگی دینی، مذهبی که به رسم یاوری استوار بود همچون حفر کاریز، ساختن آب انبار، راه،  میل و مناره، یخدان، مسجد، برداشت محصول، جشن ها و دید و بازدیدها آموخته بودند که با همبستگی و یکدلی و خواسته جمعی مشترک می‌توانند بر مشکلات پیروز شوند.
 پس نهضت سربداران قیام، شورش، انقلاب و هرج و مرج نبود بلکه  یک جریان فرهنگی است  که ریشه در فرهنگ کهن   قبل و بعد از اسلام و دوران اسلامی دارد.
 فرهنگ جوانمردی و پهلوانی است که تبلور آن در احداث موارد مذکور بر راه ابریشم، راه شاهی، راه ولایت و راه زیارت متبلور شده بود این فرهنگ را در رسم‌های اسب چوبین، چشم آرو، عروس قنات،  جشن و تعزیه آموخته بودند.

عبدالرزاق باشتنی که از جمع آوری مالیات  از کرمان به سمت زادگاهش سبزوار می‌آمد هنگامی رسید که  جرقه قیام سربداران شروع زده شده بود و ایلچیان طغای تیمور برای گرفتن پسران حمزه درگیر شده بودند. عبدالرزاق باشتنی پسر فضل الله می گوید دست نگه دارید ماجرا چیست برای چه می‌جنگید. داستان توسط  ایلچیان بازگو می شود که به فرمان طغاتیمورخان پسران حمزه را دستگیر می‌کنند تا قصاص شوند. از پسران حمزه موضوع پرسیده می‌شود موضوع را بازگو می‌کنند عبدالرزاق برآشفته می‌شود و می‌گوید ایلچیان فضاحت کرده اند پس قصاص ندارد پس فرستاده‌های طغا تیمور را می‌کشد و به سمت سبزوار می رود و آنجا را فتح می‌کند و به عنوان پایتخت این قیام قرار میدهد و سپس ادامه ماجرا به شرحی که در منابع و کتاب های تاریخی آمده است، اتفاق می افتد.

به طور کلی امرای سربدار ۱۲ تن بودند که نخستین آنها امیر عبدالرزاق باشتینی بود که  در سال   737 هجری قمری امیر سربدار شد و آخرین آنها خواجه علی موید سربدار بود  که در سال  ۷۸۳  هجری قمری توسط تیمور لنگ برکنار شد.

مغولان مقهور شمشیر سربداران نشد بلکه مقهور فرهنگ سربداران شدند به گونه ای که  سربداران شمشیر مغول را به قلم تبدیل کردند به طوریکه اقدامات فرهنگی هنری دوره تیموریان از مصادیق بارز آن است.
 
 عوامل موثر اجتماعی، اقتصادی و سیاسی شکل گیری قیام سربداران

جغرافیای سیاسی خراسان در دوران اسلامی متاثر از تقسیم بندی ساسانیان  تحت تاثیر عدد چهار و ضرایب آن صورت گرفته بود و  خراسان دارای چهار بخش  بود و امیر ارغونشاه از طایفه جان قربانی‌ها حاکم توس، نیشابور، مشهد و سبزوار بود.

به لحاظ اجتماعی در آن زمان صوفیه به رهبری شیخ خلیفه مازندرانی و دراویش سعی در اتحاد ناراضیان کرده بودند که این امر را شیخ خلیفه و شیخ حسن جوری بر عهده داشتند.

شیخ خلیفه برای رسیدن به پاسخ  پرسش‌های خود نزد شیخ سعدالدین حموی بنیانگذار فرقه حموی در بحرآباد جوین  رفت و به پاسخ سوالات خود نرسید. آوازه سبزوار و تدین مردم این دیار او را به سبزوار کشاند وی چون قاری قرآن بود با صوت و لحن خوش قرآن را می‌خواند در مسجد جامع سبزوار مقیم شد و به زودی دارای مریدان فراوانی از جمله شیخ حسن جوری شد.

اختلاف شیخ خلیفه با علمای خراسان باعث به دار آویخته شدن شیخ شد و گفتند شیخ خودکشی کرده و خود را به دار زده است. شیخ خلیفه قبل از مرگ شیخ حسن جوری را به عنوان جانشین خود برگزید شیخ حسن جوری شهر به شهر جای خود را تغییر می داد تا اینکه در راه نیشابور به قهستان  در روستای بازر دستگیر و در دژی زندانی شد و مریدانش به طوس اعزام شدند.  در آن زمان هنوز سربداران وجود نداشت یعنی مرگ شیخ خلیفه و زندانی شدن شیخ حسن جوری  قبل از سربداران بود.

قبل از شکل گیری قیام سربدارن مردم به لحاظ اقتصادی وضعیت مناسبی نداشتند و از فشار مالیات، باج و خراج به ستوه آمده بودند. افرادی که استطاعت مهاجرت داشته از شهرها و روستاهای کوچک به شهرهای بزرگ مهاجرت  کرده بودند. از جمله عبدالرزاق باشتنی پسر فضل الله که به روایت همیان و تیر و کمان که در بازار زنجان رخ داد توانست به دربار ابوسعید بهادرخان راه  پیدا کند و به عنوان فرمان از سوی ابوسعید برای گرفتن مالیات عازم کرمان شد. وی در کرمان پس از جمع آوری  مالیات به زنجان برنگشت بلکه به سمت زادگاه خود در سبزوار آمد. تا به اینجا عبدالرزاق نقشی در رخداد سربداران نداشته است.

به لحاظ سیاسی نیز پروپاگاندای خوارزمشاهیان  در جلوه دادن ایران به عنوان کشور قدرتمند و از سوی دیگر نبود شایسته سالاری در حکومت خوارزمشاهیان پارتی‌بازی نظام بروکراسی اداری که در آن دادخواهی از بین رفته بود زمینه ‌های اضمحلال حکومت خوارزمشاهیان را به وجود آورده بود و ماجرایی که  سرانجام منجر به حمله مغول شد و در این اوضاع چنگیز در سال ۶۱۷ به خراسان حمله کرد و آنچه که بر سر ایران نباید می رفت، رفت. 

چنگیز خان در سال 617 هجری قمری به ایران لشکر کشید و چون در قوانین چنگیز قصاص نبود بلکه به کشتار مردم ایران به ویژه خراسان دست زد. پس از چنگیز ایلخانان به حکومت رسیدند و حدود ۱۰۰ سال بر ایران حکومت کردند.  در زمان حکومت ابوسعید بهادر خان در سال ۷۱۶ وی امیر شیخ علی را به عنوان حاکم بخش‌های نیشابور، بلخ  و مرو و شرق  خراسان را به آل کرت  واگذار کرد  امیر شیخ علی ارغون شاه مغول از طایفه جانی قربانی ها را حاکم توس، نیشابور، مشهد و  سبزوار و در سمنان علاءالدوله سمنانی را حاکم کرد.

 

پطروشفسکی و نگاه مارکسیستی و لنینیستی به سربداران

پطروشفسکی صاحب کتاب نهضت سربداران شرق شناس روسی با نگاه مارکسیستی لنینستی به سربداران واژه نهضت که در عرف مارکسیست تعبیر مقدس است به  جریان سربداران  داده است. او اعتقاد دارد سربداران شورش‌ طبقه پیشه وران و کشاورزان علیه فئودال‌ها و مالکان بزرگ بوده است. وی جریان سربدار را پس از مرگ وجیه الدین مسعود به دو شاخه سربداری و شیخی تقسیم بندی کرده است.

شیخ حسن جوری بعد از آزادی از زندان توسط امیر وجیه الدین مسعود در درگیری با آل کرت  کشته شد و امیر مسعود  نیز در مازندران کشته شد امیر مسعود  تلاش کرد سربداران را نهضت شیعی معرفی کند که در مقابل اهل سنت می‌جنگد و نقطه مقابل آنها آل کرت است.

ماسون اسمیت در کتاب عروج و خروج سربداران سکه‌های سربداری را با ضرب اهل تسنن ارائه می‌دهد ظاهراً پتروشفسکی این منابع را در دست نداشته است.

پطروشفسکی سربداران را در مقدمه کتاب  نهضت سربداران همان «علف‌های هرزی می‌داند که بعد از تند بارانی در دل کویر سر از خاک برآوردند و در اولین  ستیغ آفتاب محو شدند» و آنها را فاقد پشتوانه فرهنگی می‌داند. او عبدالرزاق را که بعد از کشته شدن ایلچیان توسط پسران حمزه به باشتین آمد را یک  فئودال و پدرش را  بزرگترین مالک منطقه باشتین می داند. پس با این رویکرد، عبدالرزاق باید در مقابل پسران حمزه قرار می‌گرفت نه اینکه به یاری آنها می شتافت. خطایی که پیشینه فرهنگی  منطقه سربداران را نادیده می‌گرفت.

سربداران نمی‌توانست نهضت یا شورش خرده مالکان علیه مالکان یا علیه سنیان آل کرت بوده باشد، زیرا عبدالرزاق شمشیر علیه  ایلچیان مغول می کشد و می گوید آنها فضاحت کرده اند.

نهضت سربداران قبل از ورود عبدالرزاق شروع شده بود در حالیکه شیخ خلیفه قبل از سربداران در مسجد جامع به دار آویخته شد و جانشین او شیخ حسن جوری نیز متواری شده بود. پطروشفسکی  تلاش می‌کند سربداران را  به گروه تندرو یعنی شیخیان و سربداران میانه رو تقسیم کند اما واضح است فرهنگ سربداران متاثر از فرهنگ پهلوانی و جوانمردی بوده است.

اما نظریه او بر پایه مبارزه طبقاتی است. یک طرف سربدارانی هستند که به نظر او روستاییان و پیشه‌وران شهرند و طرف دیگر  فئودال‌های بومی و مغولی و بر این اساس چارچوب  نظریه مبارزه طبقاتی و قیام  توده  بر ضد زمینداران فئودال است و در کنار آن برخی مسائل فرعی نیز مانند تقسم بندی سربداران  به میانه رو و افراطی در چارچوب اعتقادات شیعی استفاده کرده است.

ابن بطوطه می گوید آیین عدالت چنان در قلمرو آنها رونق گرفت که اگر سکه‌های طلا و نقره در اردوگاه ایشان روی زمین می‌ریخت تا صاحب آن پیدا نمی‌شد کسی دست به سوی آن دراز نمی کرد.

با کشته شدن طغاتیمورخان در زمامداری یحیی کرابی بساط ایلخانان در گرگان خراسان برچیده شد. طغای تیمور می‌گفت شهرهای بزرگ را باید از گدایان زیادش  شناخت سبزوار شهری است  که گدا ندارد مردمانش بردگان را می‌خرند و آزاد می‌کنند با این اوصاف آیا باید قبول کنیم که سربداران  نهضت، قیام، شورش، انقلاب و هرج و مرج است یا بپذیریم سربداران یک فرهنگ است؟ مسلماً این یک فرهنگ است. فرهنگ پهلوانی و جوانمردی. فرهنگی که آموخته بود چگونه با دیپلماسی و صلح مانع ظلم و ستم شود.

 

 

 

 

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
امید برومندی