در روزهای اخیر طرح جامع منطقه ویژه اقتصادی سبزوار در نشست شورای عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی ایران به ریاست دکتر مخبر معاون اول رئیس جمهور به تصویب رسید.
تاسیس منطقه ویژه اقتصادی سبزوار، گام مهمی در راستای احیای نقش تاریخی این شهر به عنوان مرکز تجاری و بازرگانی مهم شمال شرق ایران محسوب می شود. نقشی که می توان یک نمونه بارز آن را در دوره قاجار مشاهده کرد که کالاهای مختلفی نظیر پنبه، خشکبار، فرش، نوغان، ابریشم و ... از نقاط و دور و نزدیکی از شرق و مرکز و شمال کشور به بازار سبزوار آورده می شد و از سبزوار به سایر نواحی و بعضا حتی به خارج از مرزهای ایران آن روزگار صادر می شد.
امروز هم به نظر می رسد کهن شهر سبزوار با بهره گیری از موقعیت جغرافیایی و ارتباطی خوبی که دارد و در واقع در گرانیگاه مواصلاتی خراسان و شمال شرق ایران واقع شده است و همه امکانات حمل و نقل هوایی، بزرگراهی و جاده ای و ریلی (در دست احداث) در این شهر فراهم آمده است، دیار سربداران آماده جهشی به مراتب بیشتر از دوره های تاریخی خود در زمینه شکوفایی تجاری و اقتصادی است.
به همین مناسبت پایگاه خبری امیدسبزوار در این پست و پست های بعدی طی چند قسمت با استناد به منابع معتبر تحقیقی، به بررسی بازار پر رونق سبزوار در یکی از دوره های تاریخی این شهر طی عصر قاجار می پردازد:
واکاوی نقش تجاری سبزوار در دوره قاجار
نویسندگان:
1- دکتر یعقوب تابش، ستادیار گروه تاریخ دانشگاه حکیم سبزواری
2-دکتر فاطمه احمدوند، استادیار گروه تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسالمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)قزوین
منطقه سبزوار که در گذشته به بیهق معروف بود، همواره به عنوان مکانی پر اهمیت در کنار شاهراه تجاری فرهنگی خراسان مطرح بوده است. تردد از سبزوار افزون بر مقاصد زیارتی و اداری، هدف تجاری هم داشت، چنانکه سبزوار در اواخر دوره قاجار به شهری محوری در زمینه داد و ستد داخلی و خارجی تبدیل شد.
در نیمه اول قاجاریه حکومت به مسئله امنیت و بازسازی زیرساخت های ارتباطی که از مقدمات ضروری تجارت هستتند توجهی نداشت. در این زمان شبیخون ترکمن ها و خرابکاری های کارگزاران حکومتی از موانع اصلی توسعه تجارت در سبزوار بودند. چند سال بعد از جلوس ناصرالدین شاه حکومت مرکزی تا حدودی تدابیر آبادگرانه را سرلوحه کار خود قرار داد و روس ها بعد از انعقاد قرارداد آخال با سرکوب ترکمن ها در آسیای میانه امنیت را به وجود آوردند. این شرایط و اراده روس ها برای بهره برداری تجاری از مناطق شمالی ایران، زمینه رشد تجارت داخلی و خارجی را در سبزوار فراهم کرد، به طوری که هم تولیدات خام بومی و هم تجارت منطقه ای و خارجی افزایش یافت.
