شعری از حسین شکیبی نیا شاعر سبزواری و مدرس دانشگاه های غرب خراسان ، برای ابوالفضل بیهقی به مناسبت اول آبان روز بزرگداشت این ادیب و مورخ برجسته ایرانی:
با نام تو از شکوه مالامالیم
هر چند که در بیان وصفت لالیم
شیراز اگر به حافظش می نازد
ما نیز به نثر «بیهقی» می بالیم
خردمندان را بچشم خرد می‌باید نگریست و غلط را سوی خود راه نمی‌باید داد، که تقدیر آفریدگار، جلّ جلاله، که در لوح محفوظ قلم چنان رانده است، تغییر نیابد و لا مردّ لقضائه عزّذکره . و حق را همیشه حق می‌باید دانست و باطل را باطل، چنانکه گفته‌اند «فالحقّ حقّ و ان جهله الوری و النّهار نهار و ان لم یره الاعمی. » و اسأل اللّه تعالی ان یعصمنا و جمیع المسلمین من الخطاء و الزّلل بطوله وجوده و سعة رحمته .
تاریخ بیهقی ، مجلد ششم ، خطبه آغاز تاریخ
ابوالفضل بیهقی ادیب و مورخ برجسته ایرانی است که در روستای حارث آباد سبزوار متولد شد و در بزرگسالی در دربار غزنویان به سمت منشی و رئیس دیوان رسالت منصوب شد و کتاب تاریخی که نگاشت علاوه بر اینکه از معتبرترین منابع تاریخی ایران از دوران غزنویان و قبل از آن است، از مهمترین منابع متون نثر فارسی نیز محسوب می شود. به خاطر اهمیت و عظمت بیهقی در تاریخ و ادبیات ایران در تقویم ملی ایران روز اول آبان به عنوان روز بزرگداشت ابوالفضل بیهقی ثبت شده است.
راه اندازی موزه نثر فارسی در سبزوار که به عنوان پایتخت نثر ایران شناخته می شود، ابتکار عمل زیبا و بسیار با اهمیتی است که ایده آن توسط یکی از اساتید دانشگاه حکیم سبزواری مطرح و با حمایت های معاونت پژوهشی دانشگاه اجرایی شده است.
این موزه قرار است همزمان با اول آبان روز بزرگداشت ابوالفضل بیهقی پدر نثر فارسی افتتاح شود، به همین مناسبت چند روز قبل از افتتاح با دکتر علی صادقی منش عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری و ایده پرداز و بنیانگذار این موزه گفتگویی انجام دادیم.
صادقی منش در این رابطه گفت: اشیاء این موزه در دو بخش متن و فرا متن گردآوری شده است. زیرا نثر یک پدیده اجتماعی است که ارتباط تنگاتنگی با سبک زندگی و مسائل روزمره جوامع انسانی دارد، لذا در این موزه نیز فقط به جمع آوری متون اکتفا نکرده ایم، بلکه تلاش کرده ایم متن و فرامتن را در کنار یکدیگر داشته باشیم به طور مثال اشیاء تاریخی نظیر چراغ روشنایی، وسایل حکاکی، سکه، آینه مفرغ، تیر و کمان و برخی ابزارهای دیگر در این موزه موجود است که می تواند در قالب روایت پردازی هایی که صورت می گیرد، به مخاطب نشان دهد در هر دوره وجود شرایط تاریخی مختلف نظیر جنگ یا صلح و امنیت، فقر یا ثروت و رونق اقتصادی، بیماری یا صحت و پایداری اجتماعی و ... چگونه بر پدید آمدن آثار مکتوب و منثور و کیفیت آن تأثیر گذاشته است؟
وی افزود: موزه نثر فارسی به شکل تونل زمان طراحی شده به طوری که بازدید کننده در هنگام ورود به موزه با دوره پیش از اسلام مواجه می شود و آثاری از عیلامیان، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان را می بینید و گام به گام با تاریخ ایران در دوره بعد از اسلام پیش می رود و به تدریج با زبان های ایرانی و نثر فارسی و متن و فرا متن آشنا می شود.
صادقی منش همچنین گفت: چند نسخه خطی ارزشمند قدیمی که به قلم کاتبان سبزواری نوشته شده نیز در این موزه وجود دارد که برخی از این نسخه ها حتی تصحیح هم نشده اند و هر چند پیشنهاداتی برای انتقال آن ها به موزه آستان قدس رضوی در مشهد وجود داشت، ولی ما همه تلاشمان را کردیم که این نسخه های خطی که مرتبط با فرهنگ و تمدن خود سبزوار هستند، در همین شهر باقی بمانند و خواه‌ش ما از بزرگان شهرستان سبزوار رایزنی برای حفظ این نسخ خطی در خاستگاه آن است.
گفتنی است موزه نثر فارسی در طبقه منفی یک دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه حکیم سبزواری واقع شده و هم اکنون آماده افتتاح است.
وبسایت گنجور که یک گنجینه معتبر و آنلاین برای دسترسی به آثار مهمترین شاعران و نویسندگان ایرانی است، به تازگی کتاب تاریخ بیهقی را به دو صورت صوتی و متنی به آرشیو خود اضافه کرده است.
این وبسایت که در سال های فعالیت خود به درستی دردانه های ادب فارسی را گردآورده و به صورت رایگان در اختیار علاقه مندان قرار می دهد، تاریخ بیهقی را با صدای سعید شریفی و متن چاپی تصحیح دکتر فیاض منتشر کرده است.
گفتنی است تاریخ بیهقی اثرگرانسنگ خواجه ابوالفضل بیهقی مورخ و ادیب برجسته سبزواری است که به پدر نثر فارسی شهرت یافته و در در سالهای اخیر روز اول آبان به عنوان روز ملی بزرگداشت بیهقی در متن تقویم رسمی ایران ثبت شده است.
کلیه علاقه مندان هم اکنون می توانند متن نوشتاری و خوانش صوتی تاریخ بیهقی را از کتابخانه گنجور به آدرس زیر دریافت کنند:
تاریخ بیهقی در گنجور(کلیک کنید)
